Τρίτη 24 Μαρτίου 2015

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στο ναό του Αγίου Αθανασίου Γέρμα Καστοριάς (18ος αιών).

Η παρουσιαζόμενη παράσταση
του Ευαγγελισμού, έτ. 1762.
Η κεντρική αγιόθυρα που βρίσκεται στο τέμπλο του ναού Αγίου Αθανασίου Γέρμα Καστοριάς φέρει στην όψη της την παράσταση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που φιλοτεχνήθηκε το έτος 1762. Πιο συγκεκριμένα, στο αριστερό, ως προς τον θεατή, θυρόφυλλό της έχει εικονισμένο τον αρχάγγελο Γαβριήλ ν’ απευθύνει τον σχετικό χαιρετισμό προς την Παναγία, η οποία στέκεται όρθια απέναντί του στο δεξιό θυρόφυλλο και τον παρατηρεί με σεβασμό και προσοχή. Επάνω απ’ τα εν λόγω άγια Πρόσωπα είναι ζωγραφισμένες δύο εντυπωσιακές οικίες, και πιο πάνω, στην κορυφή της όλης σκηνής εικονίζονται σε προτομή και με ανοιχτά ειλητάρια στα χέρια τους οι Προφητάνακτες Δαβίδ και Σολομών.











Η παλαιά αγιόθυρα του  ναού
 Αγίου Αθανασίου Γέρμα (17ος αιών)

Ο εξοχικός ναός του Αγίου Αθανασίου
Γέρμα Καστοριάς (17ος αιών).


Το χωριό "Ο Γέρμας" Καστοριάς.

Πέμπτη 12 Μαρτίου 2015

Η μεγάλη γκορτσιά (αχλαδιά) των αδελφών Νικολάου Τάσιου στον Γέρμα Καστοριάς

Η μεγάλη γκορτσιά  του κ. Νίκου Τάσιου
στην τοποθεσία Πλάκες του Γέρμα.
Πριν το έτος 1965 όλοι σχεδόν οι κάτοικοι του Γέρμα ήταν αγρότες (:  γεωργοί και κτηνοτρόφοι) και ζούσαν από την Άνοιξη έως και το Φθινόπωρο, στην ύπαιθρο του χωριού τους, καλλιεργώντας τα μικρά χωράφια και βόσκοντας τα λίγα πρόβατά τους. Κατ’ αυτήν την υπαίθρια διαβίωση κι εργασία τους, οι εν λόγω αγρότες συγκόμιζαν κι έτρωγαν πολλά εποχιακά φρούτα, απ’ τα ποικίλα οπωροφόρα δέντρα που βρίσκονταν τότε σε όλες τις περιοχές του Γέρμα. Μεταξύ των δέντρων αυτών υπήρχαν και μερικά που ξεχώριζαν για το τρανό μέγεθος και την καταπληκτική καρποφορία τους. Ένα τέτοιο δέντρο ήταν και η πασίγνωστη αιωνόβια γκορτσιά των αείμνηστων αδελφών Γεωργίου και Αναστασίου Τάσιου, που παρουσιάζεται ακολούθως.
Η αναφερόμενη γκορτσιά της οικογένειας Ν. Τάσιου βρισκόταν και βρίσκεται ακόμα στην ειδυλλιακή τοποθεσία "Πλάκες". Το ύψος της ξεπερνάει τα 20 μέτρα (!), ενώ η μέγιστη περίμετρος του κορμού της είναι 3,5 μέτρα. Οι αναρίθμητοι καρποί της (τα γκόρτσα της) ωριμάζουν κατά τον μήνα Αύγουστο, είναι μικροί σε μέγεθος και σφαιρικοί, έχουν κίτρινο χρώμα κι ελκυστικό άρωμα και είναι πολύ νόστιμοι, ιδίως όταν γίνονται ‘’ζιούλες’’ (: όταν παραωριμάζουν).
Την παλαιά εποχή, πριν το προαναφερόμενο έτος 1965, όλα τα παιδιά του Γέρμα πήγαιναν κατά τον μήνα Αύγουστο να κολυμπήσουν στα ‘’βιρούδια’’ (: λιμνούλες στην κοίτη ποταμού) της τοποθεσίας «του Τζιούπ(η) ο μύλος». Κατά τη μετάβαση κι επιστροφή τους απ’ εκεί περνούσαν απαραιτήτως κι από την παρουσιαζόμενη γκορτσιά και γεύονταν τα πεντανόστιμα φρούτα της.

Ο γέρικος κορμός
της  εξεταζόμενης γκορτσιάς
Στις ημέρες μας η εν λόγω γκορτσιά είναι εντελώς ξεχασμένη. Οι σημερινοί νέοι αγνοούν ακόμη και την ύπαρξή της. Οι μόνοι που τη θυμούνται είναι οι ηλικιωμένοι φυσιολάτρες του χωριού, οι οποίοι την επισκέπτονται κατά την Άνοιξη μεν για να ιδούν και να θαυμάσουν τα άπειρα άνθη της και κατά τον μήνα Αύγουστο δε για να ξαναγευτούν τα μυρωδάτα γκόρτσα της και να θυμηθούν έτσι και ν’ αναπολήσουν τα όμορφα παιδικά τους χρόνια.
Ο αείμνηστος Τάσιος Τάσιου
επί πολλά έτη Πρόεδρος του Γέρμα.

Ο Γερμανιώτης φυσιολάτρης Γιώργος Τ. Αλεξίου
στη γκορτσιά του Τάσιου (21-2-2015).

Το Μουρικίσιο ποταμάκι
στην τοποθεσία Μότσιαλη.

Το γραφικό γεφύρι
στην τοποθεσία Βρύση του Γέρμα.

Το καφενείο του Χρυσόστομου Βραγγαλή
στην πλατεία του Γέρμα.

Κυριακή 1 Μαρτίου 2015

Το παιχνίδισμα “δώμ’ φωτιά” (: δώσε με φωτιά) στον Γέρμα Καστοριάς.

Δυνατή φωτιά ("μπαρμπατούρα") σε τζάκι.
Η φωτογραφία ελήφθη απ' το Διαδίκτυο.
Στα παλιά τα χρόνια, πριν το έτος 1960, τα μέλη τής κάθε οικογένειας του Γέρμα Καστοριάς μαζεύονταν κατά τις ψυχρές νύχτες του χειμώνα γύρω απ’ το αναμμένο τζάκι του σπιτιού τους και περνούσαν ευχάριστα την ώρα τους λέγοντας συναρπαστικά παραμύθια και κάνοντας διάφορα έξυπνα παιχνιδίσματα. Ένα τέτοιο παιχνίδισμα είναι και το θεματικό, που γινόταν ως εξής:
Μια γυναίκα της οικογένειας, συνήθως η μητέρα, καθόταν μπροστά στο τζάκι, μάζευε ολόγυρά της τα μικρά παιδιά και κατόπιν ένωνε – έφερνε σε εσωτερική επαφή – τις δύο παλάμες των χεριών της και σχημάτιζε μ’ αυτές μία ιδιότυπη χοάνη, και με τα ανοιχτά κι εφαπτόμενα δάχτυλά τους (σχημάτιζε) μία ιδιόμορφη “σκάλα” με τέσσερα “σκαλοπάτια”. Αμέσως μετά, ένα από τα παιδιά ακουμπούσε το δάχτυλο-δείχτη του χεριού του στο πρώτο σκαλοπάτι της αναφερόμενης σκάλας και ζητούσε φωτιά λέγοντας:
- Δωμ’ φωτιά (: δώσε με φωτιά).
Και η μητέρα του απαντούσε:
-Ανέβα παραπάν’.
Τότε το παιδί έβαζε το δάχτυλό του στο πιο πάνω σκαλοπάτι και ξαναέλεγε:
- Δωμ’ φωτιά.
Και η μητέρα του απαντούσε πάλι:
-Ανέβα παραπάν’, κ.ο.κ.
Όταν το παιδί έφτανε στο τέταρτο σκαλοπάτι και ξαναζητούσε φωτιά, η μητέρα του έλεγε:
-Σέβα (: μπες) μέσα και πάρε.

Και τότε το παιδί έχωνε ξαφνικά και γρήγορα το χέρι του ανάμεσα στις εφαπτόμενες παλάμες της μάνας του, άρπαζε την υποτιθέμενη φωτιά και την έβγαζε έξω πριν προλάβει αυτή να το συλλάβει. Αμέσως τότε όλα τα μέλη της οικογένειας ξεσπούσαν σε δυνατά γέλια.

Αυτό επαναλαμβανόταν με το ίδιο παιδί 3 – 4 φορές και μετά η μητέρα του γράπωνε το χέρι του παιδιού, προς μεγάλη απογοήτευση των αδελφών του. Κατόπιν επαναλαμβανόταν το ίδιο παιχνίδι με τα υπόλοιπα παιδιά, έως την ώρα που αυτά νύσταζαν και πήγαιναν στα κρεβάτια τους να κοιμηθούν. (Γιώργος Αλεξίου).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ.  Η κ. Πόπη Ζάχου, που θυμάται καλύτερα το παρουσιαζόμενο παιχνίδισμα, έγραψε τα εξής: Τι ωραία χρόνια, μπράβο!!! – εμείς στο σπίτι το παίζαμε σχεδόν κάθε βράδυ!!! Ενήλικας: Μπες μέσα και πάρε! (μετά την απάντηση του ενήλικα… εμείς το συνεχίζαμε) Παιδί: Μήπως έχεις κανένα σκύλο και με δαγκώσει; Ενήλικας: Όχι, όχι! Παιδί: Μήπως έχεις κανένα κόκορα και με τσιμπήσει; Ενήλικας: Όχι, όχι! Και συνέχιζαν έτσι μέχρι να αποφασίσει ο μικρός να μπει μέσα για να πάρει φωτιά και να βγάλει γρήγορα το χέρι χωρίς να τον πιάσει ο μεγάλος. Αν προλάβαινε να του πιάσει το χέρι τότε έπρεπε ο μικρός να μιμηθεί τη φωνή κάποιου ζώου.


Ο Γέρμας Καστοριάς.

Τζάκι σε παλιά οικία "τς Σιάτστας " (: της Σιάτιστας).