Οι “αξιόπετρες” των παιδιών του Γέρμα της παλαιάς εποχής.

Δυο μικρές "αξιόπετρες" επάνω σε παλάμη.

Την παλαιά εποχή, κι έως το έτος 1965 περίπου, όλα σχεδόν τα μικρά αγόρια του Γέρμα Καστοριάς είχαν στην τσέπη τους από μία “αξιόπετρα”. Η πέτρα αυτή ήταν ένα μικρό τεμάχιο του ορυκτού ταλκίτη λίθου, που το έβρισκαν στην κοίτη του Μουρικίσιου ποταμού του χωριού τους, συνήθως μετά τις θερινές κατεβασιές του.

Οι αναφερόμενες “αξιόπετρες” ήταν περιζήτητες από τα μικρά παιδιά εκείνης της εποχής, διότι τις χρησιμοποιούσαν σαν κιμωλία, λόγω της μαλακής κι εύθραυστης υφή τους, και σχημάτιζαν μ' αυτές διάφορα γραμμικά σχέδια και ζωγράφιζαν ποικίλες μορφές επάνω σε πλάκες των λιθόστρωτων, σε τσιμεντένια δάπεδα και σε άλλες σκληρές και λείες επιφάνειες.

Σκίτσο ζωγραφισμένο με τη διπλανή του
"αξιόπετρα" επάνω σε μαθητική πλάκα.

 Οι ίδιες πετρούλες ήταν ιδιαίτερα πολύτιμες και για τους μαθητές του Δημοτικού σχολείου Γέρμα, διότι, όταν έχαναν το κοντύλι τους, έγραφαν με αυτές γράμματα και λέξεις επάνω στις σχολικές πλάκες που χρησιμοποιούσαν τότε αντί για τετράδιο.

Σήμερα οι άλλοτε πολύτιμες “αξιόπετρες” είναι παντελώς άγνωστες στους περισσότερους κατοίκους του Γέρμα. Τις θυμούνται μόνο οι ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωριού, οι άνω των 65 ετών, όταν αναπολούν τη γλυκιά ζωή των παιδικών τους χρόνων.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Δύο τεμάχια ταλκίτη λίθου ("αξιόπετρας").

Το χωριό "Ο Γέρμας" Καστοριάς.

Σπιτάκι σχεδιασμένο με "αξιόπετρα"
επάνω σε πλάκα λιθόστρωτου.

Τεμάχιο "αξιόπετρας" ως κιμωλία.

Σκίτσο καμωμένο με "αξιόπετρα"
επάνω σε τσιμεντένια επιφάνεια .

Η παραλία της Αξιόπετρας στην Αιτωλοακαρνανία.

Δάσκαλοι και μαθητές
του Δημοτικού Σχολείου Γέρμα (έτ. 1962).

Γραφή με "αξιόπετρα"
επάνω σε σχολική πλάκα.

“Το τσινιάρικο άλογο”. Εύθυμη ιστορία από τον Γέρμα Καστοριάς.

Τσινιάρικο (: ατίθασο) άλογο.
Τοιχογραφία του 18ου αιώνα στην Καστοριά.

Κάποια ημέρα του έτους 1957 (;), ήρθαν απ' τη Φλώρινα στον Γέρμα μερικοί Γύφτοι τσαμπάζηδες (: ζωέμποροι), φέρνοντας μαζί τους και αρκετά φορτηγά ζώα (άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια), με σκοπό να τα πουλήσουν ή να τ' ανταλλάξουν με άλλα ζώα του χωριού.

Τον καιρό εκείνο ένας Γερμανιώτης αγρότης, ο Θανάσης (: ψευδώνυμο), είχε ένα άλογο που ήταν τσινιάρικο, ήταν δηλαδή πολύ άγριο κι ατίθασο, και κλωτσούσε και δάγκωνε όποιον το πλησίαζε. Για τον λόγο αυτόν ο ιδιοκτήτης του ζώου ήθελε να το πουλήσει ή “να το κάνει τράμπα” (: να το ανταλλάξει) με κάποιο άλλο υπάκουο υποζύγιο. Έτσι λοιπόν, όταν πληροφορήθηκε τον ερχομό των Γύφτων στον Γέρμα χάρηκε και οδήγησε το άλογό του σ΄αυτούς για να το αγοράσουν και να του πουλήσουν κάποιο άλλο καλύτερο.

 Οι παμπόνηροι Τσιγγάνοι μόλις είδαν το άλογο αντιλήφτηκαν αμέσως τα κουσούρια του, τα μεγαλοποίησαν και τα υπερτόνισαν στον Θανάση και κατόρθωσαν να αγοράσουν το ζώο σε πολύ μικρή τιμή. Ταυτόχρονα, υποσχέθηκαν στον απονήρευτο Γερμανιώτη να του φέρουν από τη Φλώρινα, ύστερα από μερικές ημέρες, ένα άλλο άλογο, που θα ήταν όμως πιο νέο, πιο γερό και πολύ ήσυχο.

Οι Τσιγγάνοι, αφού αγόρασαν το άλογο, το περιποιήθηκαν πολύ επί δύο - τρεις ημέρες. Το έπλυναν, το χτένισαν, το πετάλωσαν, κούρεψαν τη χαίτη και την ουρά του, τρόχισαν τα δόντια του, κρέμασαν “ασβό” στο μέτωπο και χαϊμαλιά στο λαιμό του, και γενικώς το έκαναν αγνώριστο. Στο τέλος, το μέθυσαν με μια μπουκάλα ρακί (!) και το οδήγησαν “ήμερο σαν το αρνί” στον πρώην ιδιοκτήτη του.

Ο Γέρμας Καστοριάς.

 Ο Θανάσης, όταν είδε το νέο άλογο που του έφεραν οι τσαμπάζηδες δεν το αναγνώρισε. Παρατήρησε, ότι έμοιαζε κάπως με το δικό του που είχε πουλήσει πριν από λίγες ημέρες, διαπίστωσε όμως ότι αυτό που έβλεπε τώρα μπροστά του ήταν δυνατό και ωραίο, κι ότι δεν δάγκωνε και δεν κλωτσούσε και γι' αυτό το αγόρασε πρόθυμα και σε διπλάσια τιμή απ΄ εκείνη που τους το είχε πουλήσει.

Το πρωί της άλλης ημέρας ο Θανάσης πήγε στο σταύλο του για να ιδεί και να χαρεί το νέο του ήμερο άλογο, διαπίστωσε όμως με έκπληξη, ότι αυτό γνώριζε όλα τα κατατόπια του σταύλου και ότι τώρα ήταν άγριο και δύστροπο σαν το προηγούμενο. Αμέσως υποψιάστηκε ότι κάτι ύποπτο είχε συμβεί. Πρόσεξε καλύτερα το ζώο και κατάλαβε ότι επρόκειτο για το ίδιο άλογο που αυτός είχε πουλήσει στους τσιγγάνους.

Γερμανιώτης καβαλάρης.

 Η διαπίστωση αυτή τον εκνεύρισε πάρα πολύ, ύστερα από λίγη ώρα όμως σκέφτηκε καλύτερα, διασκέδασε με το πάθημά του και μάλιστα το κοινοποίησε στους συγχωριανούς του, που το αναφέρουν με ευτράπελη διάθεση μέχρι σήμερα.
Γ.Τ.Α.

Ηλικιωμένοι Γερμανιώτες
στην πλατεία του χωριού τους.

Άλογο σε παλιά βρύση του Βογατσικού.

Ο αξέχαστος Μήτσος από την Εράτυρα
πεταλώνει γάιδαρο.

Η περιοχή και ο οικισμός του Γέρμα.
Άποψη από την τοποθεσία Περιστέρα.