Παρασκευή 12 Ιανουαρίου 2018

Γερμανιώτικα ιστορήματα.

Γυναίκες που έχασαν τον "ίσκιο" τους.
1)         Έχασα τον ίσκιο μου.
Την παλαιά εποχή, πριν το έτος 1950, η κοινωνία του Γέρμα Καστοριάς, όπως βεβαίως και όλης της ελληνικής υπαίθρου, ήταν πατριαρχική και τα ανάλογα ήθη πολύ αυστηρά. Η γυναίκα ήταν απόλυτα υποταγμένη στον σύζυγό της και είχε ελάχιστα σχετικά δικαιώματα. Όταν τύχαινε τότε να πεθάνει κάποιος νεαρός άνδρας, η σύζυγός του μαυροφορούσε σε (για) όλη της τη ζωή και έβγαινε σπανίως από το σπίτι της. Εάν τη συναντούσε τυχαίως στο δρόμο κάποια ηλικιωμένη συγχωριανή της, γινόταν μεταξύ τους ένας διάλογος, όπως ο παρακάτω:
-  Αμόρ’ Γιαννοβιά (= αγαπητή γυναίκα του Γιάννη), τι κάμεις; Έχω καιρό να σε ιδώ.
-  Αχ ! Κυράκω μ’ (= αχ! σεβαστή μου κυρία), τι να κάμω; Έχασα τον “ίσκιο” μου (= έχασα τη “σκιά” μου, πέθανε ο σύζυγός μου) και δεν βγαίνω απ' το σπίτι μου.
-  Αχ! “σκουντή” μ’ (= αχ! δυστυχισμένη μου), όταν πεθάνει ο άντρας, “πεθαίνει” και η γυναίκα του, ο άντρας στο χώμα, και η γυναίκα του (είναι πεθαμένη) στον κόσμο (= στην κοινωνία).
Σ.σ. Ο κάθε άνθρωπος έχει τον ίσκιο του, δεν νοείται άνθρωπος χωρίς ίσκιο. Όταν δεν υπάρχει ο ίσκιος ενός ανθρώπου δεν υπάρχει και ο ίδιος ο άνθρωπος.

Ο Γέρμας Καστοριάς.
2)         Το παιδί δεν έχει “πετεινό”.
Παλαιότερα στον Γέρμα Καστοριάς, όταν κάποιο μικρό παιδί ήταν ντροπαλό, συνεσταλμένο και μελαγχολικό, ο πατέρας του έλεγε με καημό στη σύζυγό του:
Γυναίκα, το παιδί μας δεν έχει “πέτ(ει)νο”, δηλαδή δεν είναι ζωηρό, χαρούμενο και τολμηρό.


Παρωδία παραδοσιακού γάμου στον Γέρμα
( Γερμανιώτικα λογκατσάρια - καρναβάλια)

Τετάρτη 10 Ιανουαρίου 2018

Λαϊκό ιστόρημα παλαιών Γερμανιωτών: “Οι δυο γειτόνισσες και τα παιδιά τους”.

Παλαιά Καστοριανή με τον γιο της.
Γλυπτό σύμπλεγμα στην Καστοριά.
Ζούσαν κάποτε σε ένα χωριό δύο νεαρές γειτόνισσες. Η μία ήταν πλούσια και είχε ένα κοριτσάκι, ενώ η άλλη ήταν πτωχή και είχε ένα αγοράκι. Τις Κυριακές, που όλες οι γυναίκες του χωριού έβγαιναν σεργιάνι, η πλούσια γυναίκα παίνευε σ’ αυτές και καμάρωνε την κορούλα της, επειδή ήταν καλοθρεμμένη και φορούσε ακριβά ρούχα. Ταυτόχρονα, περιγελούσε, κορόιδευε και κατέκρινε το γιο της πτωχής γειτόνισσάς της, επειδή ήταν αδυνατισμένος και φτωχικά ντυμένος.
Αυτό έγινε αρκετές φορές, μέχρι που η μητέρα του πτωχού παιδιού αγανάκτησε και είπε στην πλούσια γειτόνισσά της τα εξής λόγια, που τα επαναλαμβάνουν μέχρι σήμερα οι Γερμανιώτισσες:

Έχεις κόρη, έχεις πίκρα,
θα (γ)υφαίνεις μέρα – νύχτα.
……………………………
Έχω γιο, έχω χαρά
και θα γίνω πεθερά (!).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Η καταγραφή έγινε απ’ τον Γ.Τ.Α. στις 10 Ιανουαρίου 2018.

Ο Γέρμας, το χωριό με την πλούσια λαογραφία.




Σάββατο 6 Ιανουαρίου 2018

Απολιθωμένα οστά ζώων εκατομμυρίων ετών στη σπηλιά “Περιστέρα” του Γέρμα.

Το απολιθωμένο οστό από την "Περιστέρα".
Το χωριό “Ο Γέρμας” Καστοριάς είναι κτισμένο μέσα σε μια όμορφη κοιλάδα που περιβάλλεται από ψηλά βουνά. Τα μισά απ’ τα εν λόγω βουνά, τα ευρισκόμενα στα δυτικά του χωριού, αποτελούνται από ασβεστολιθικά πετρώματα κι έχουν επάνω τους πολλές σπηλιές. Μία απ’ αυτές τις σπηλιές είναι η λεγόμενη “Περιστέρα”.
Η Περιστέρα αποτελεί ένα μνημείο της φύσης, το οποίο δυστυχώς έχει καταστραφεί κατά τη δεκαετία του 1980 από εργάτες του διπλανού της λατομείου εξόρυξης μαρμάρου. Μέχρι τότε οι κτηνοτρόφοι κάτοικοι του Γέρμα την αγαπούσαν και την πρόσεχαν πάρα πολύ, μερικοί δε εξ αυτών στάλιζαν εντός της τα πρόβατά τους κατά τους θερινούς μήνες.
Σήμερα μεταβαίνουν εκεί μόνο αυτοί που μαζεύουν βουνίσιο τσάι, καθώς και ορισμένοι “αθεράπευτα” φυσιολάτρες. Μερικοί εξ αυτών έψαξαν στους λιθοσωρούς του δαπέδου της σπηλιάς κι εντόπισαν απολιθωμένα οστά ανθρώπων (;) και ζώων που έχουν ηλικία εκατομμυρίων ετών. Φωτογραφίες από ένα τέτοιο απολιθωμένο οστό, που εντόπισε και συνέλεξε πριν αρκετό καιρό ο Γερμανιώτης Τ. Λ. παρουσιάζονται εδώ, μαζί με φωτογραφίες της “Περιστέρας”.

Σημερινή άποψη της μισοκατεστραμμένης σπηλιάς.

Το αναφερόμενο οστό.

Άποψη της "Περιστέρας"

Το λατομείο μαρμάρου δίπλα στη σπηλιά.

Ο Γέρμας, όπως φαίνεται
από την περιοχή της Περιστέρας.