Χαρακτηριστικές λέξεις και φράσεις παλαιών Γερμανιωτών.

(Παρμένες απ’ το βιβλίο του αείμνηστου Χρίστου Γεωργίου, «Το Γλωσσικό ιδίωμα Γέρμα Καστοριάς», εκδ. Ε.Μ.Σ., Θεσσαλονίκη 1962).

Ο αείμνηστος Δημητράκης Μπουζιάνης.

1)      Γιράνιου (: έτσι λέγεται το ουρανί χρώμα).

Παραδειγματική φράση: ‘Εεις ψίχαλα γιράνιου χώμα (όχι χρώμα) να μι δώεις να φκιάσου τα ζνάρια; (= έχεις λίγο γαλάζιο χώμα να με δώσεις να κάμω τα ζωνάρια; δηλαδή ν’ αλείψω και να κάμω γαλάζια ζωνάρια κάτω στη βάση του τοίχου;)(σελ. 430)

2)      Φέρσμου (= φέρσιμο, συμπεριφορά).

Παραδειγματικός διάλογος: - Δεν φέρθκις καλά στουν μπατέρα σ΄ (= δεν συμπεριφέρθηκες καλά στον πατέρα σου). Δε φέρνντι έτς ου κόζμους.

 – Καλά φέρθκα, πώς θέλτς να φιρθώ;

  – Δεν νι φέρσμου αυτό.

 – Όπους μι φέρνιτι, θα τουν φιρθώ

 – Στουν μπιθιρό σ’ όμους φέρθκις (= στον πεθερό σου όμως έδειξες καλή συμπεριφορά) (σελ. 411).

3)      Πχιάνου (= πιάνω)

Άλλες σημασίες του πχιάνου:

α) Δεν ντου πχιάνου φτο στου λουγαριασμό (= δεν το περιλαμβάνω αυτό στον λογαριασμό, το εξαιρώ).

β) Πχιάσκιν(ν) ου ήλιους (= ο ήλιος σκεπάστηκε κάπως από σύννεφα).

γ) Δεν πχιάνιτι (= δεν ισχύει, δεν εισακούεται).

Επεξήγηση και παραδειγματική φράση: Δεσπότης έδωκε σε θεοφοβούμενον ιερέα ένα μετζήτι (:τουρκικό νόμισμα), για να μνημονεύει τους γονείς του. Επειδή ο ιερέας δεν τόπαιρνε, ο Δεσπότης τον είπε:

Πάρ του (αλλιώς) δεν μπιάνιτι (= πάρε το, γιατί αν δεν το πάρεις ο Θεός δεν θα εισακούσει τη δέησή σου) (σελ. 424).

4)      Ξιπιρδικώνουμι (= παχαίνω, δυναμώνω).

Παραδειγματική φράση: Όντας μ’ μπήρα ντ γίδα ήταν ντιπ αδύνατ’, ν ντάισα ύστιρα καλά κι ένα κι ένα(ς) ξιπιρδικώθκι(ν). Του φάει του καλό τι δεν γκάμ! (= Όταν την πήρα τη γίδα ήταν όλως διόλου αδύνατη, ισχνή, την τάισα, την έθρεψα καλά κι αμέσως δυνάμωσε, πάχυνε. Η τροφή η καλή τι δεν κατορθώνει!, δηλαδή πολύ ωφελεί (σελ. 433).

(Επιλογή - παρουσίαση Γ.Τ.Α.)

Τριαντάφυλλος και Μαρία Αλεξίου

Ου πάππους ου Γιουργούλτς.

Ο Γληγόρς  Μανίκας και η γυναίκα του.

Ο αξέχαστος Γκάκης

Ο Γέρμας που σβήνει πληθυσμιακά.