Ο Γέρμας Καστοριάς: Ο καθορισμός της ονομαστικής εορτής των ανδρών με το όνομα «Ζήσης» την τρίτη ημέρα των Χριστουγέννων στον Γέρμα Καστοριάς.

Ο αείμνηστος Ζήσης Πανές - Μήταλας μαζί
με συγχωριανούς του στο βουνό της Αγίας Τριάδας
περί το έτος 1960.

Στον Γέρμα Καστοριάς την παλαιά εποχή κι έως τη δεκαετία του 1980 περίπου, η εκάστοτε ονομαστική εορτή των ανδρών του χωριού (σ.σ. μόνο των ανδρών, οι γυναίκες δεν εόρταζαν) αποτελούσε ένα σημαντικό εκκλησιαστικό και κοινωνικό γεγονός. Το πρωί της εορτάσιμης ημέρας ο άνδρας που εόρταζε εκκλησιαζόταν με όλα τα μέλη της οικογένειάς του στον ενοριακό ναό του Αγίου Γεωργίου, κοινωνούσε των Αχράντων Μυστηρίων, Ύψωνε Λειτουργιά (πρόσφορο), και κατόπιν επέστρεφε και παρέμενε όλη την ημέρα στην οικία του «για να κεράσει» (= να εορτάσει τα ονομαστήριά του). Εκεί τον επισκέπτονταν όλοι οι συγγενείς, οι φίλοι και οι συγχωριανοί του, μικροί και μεγάλοι, για να τον ευχηθούν Χρόνια πολλά και να «κεραστούν».

Η νοικοκυρά του σπιτιού πρόσφερνε σε όλους τους επισκέπτες βρασμένο στάρι «εμπλουτισμένο» με "ζαχαρώτα" και «σκλίδια» (= σκελίδες) καρυδιών, γλυκά κουταλιού, κουραμπιέδες και μπιμπλιά (= στραγάλια), ενώ τους μεγάλους τους κερνούσε επιπλέον, νόστιμους μεζέδες, εκλεκτό γερμανιώτικο κρασί και διπλοβρασμένη ρακή. Ιδιαίτερη περιποίηση είχαν τα «νιορραβωνιασμένα» και τα «νιόπαντρα» ζευγάρια, που λάμβαναν και τις ανάλογες ολόθερμες ευχές.

Ο Γέρμας Καστοριάς

Όπως είναι φυσικό, εόρταζαν μόνον οι άνδρες που είχαν χριστιανικό όνομα αναγραφόμενο στο επίσημο Αγιολόγιο - Εορτολόγιο της Εκκλησίας. Όλοι οι άλλοι που έφεραν αρχαιοελληνικό όνομα, καθώς και οι άνδρες με το όνομα Ζήσης, που δεν είναι γραμμένο στο Αγιολόγιο, δεν εόρταζαν ποτέ κι αυτό τους στενοχωρούσε πολύ. Σημειωτέον, ότι το όνομα Ζήσης και Ζωή το έδιναν τότε σε πολλά παιδιά για τον εξής λόγο. Επειδή η παιδική θνησιμότητα ήταν πολύ μεγάλη, μόλις αρρωστούσε κάποιο νεογέννητο, αμέσως οι γονείς του το βάπτιζαν αναλόγως Ζήση ή Ζωή, για να εξορκίσουν μ’ αυτόν τον τρόπο το θάνατο και να ζήσει το βρέφος.

Όπως προαναφέρθηκε, οι Γερμανιώτες που είχαν το όνομα Ζήσης αισθάνονταν λύπη και στεναχώρια, επειδή δεν υπήρχε έως τότε καθορισμένη ημερομηνία εορτασμού του ονόματός τους. Η παράλειψη αυτή ώθησε, περί το έτος 1920, τον αείμνηστο Ζήση Πανέ – Μήταλα, να προσκαλέσει κάποια ημέρα στο Χάνι του Γέρμα (= κοινοτικό καφενείο) όλους τους κατοίκους του χωριού που έφεραν το όνομα Ζήσης, με σκοπό να συναποφασίσουν τον ημερολογιακό καθορισμό της ονομαστικής τους εορτής. Και πράγματι, επέλεξαν ως ημέρα που θα «κερνούσαν» (= εόρταζαν τα ονομαστήριά τους) την τρίτη ημέρα των Χριστουγέννων κάθε χρόνου.

Ο κ. Ζήσης Τσιουχαδάρης με οικείους του.

Η επιθυμία και απόφασή τους αυτή γνωστοποιήθηκε αμέσως σε όλο το χωριό κι έγινε αναντίρρητα δεκτή από τον ιερέα π. Γεώργιο Τζήμα και απ’ όλους τους κατοίκους του. Και από τότε, όλοι οι Γερμανιώτες που έχουν το λαμπρό όνομα Ζήσης «κερνούν» (= εορτάζουν τα ονομαστήριά τους) κατά την λαμπρή τρίτη ημέρα των Χριστουγέννων.

Γιώργος Αλεξίου.

Σημείωση. Ο αείμνηστος Ζήσης Πανές – Μήταλας ήταν ένας πολύ αγαπητός, έντιμος κι εργατικός άνθρωπος, καλός Χριστιανός και καλός πατριώτης. Γυναίκα του ήταν η μακαρίτισσα Λυμπιάδα (: Ολυμπία) Σανάτσιου. Δεν είχαν αποκτήσει τέκνα και γι’ αυτό είχαν υιοθετήσει το ζεύγος των ανεψιών τους Γιάννη κι Ευλαμπίας Πανέ. Το σπίτι του βρισκόταν «στα Πάνω αλώνια» και ήταν μεγάλο και πολύ περιποιημένο. Αρεσκόταν να εντοπίζει κρυφές πηγές νερού και να κατασκευάζει εκεί πέτρινα πηγάδια( = βρύσες). Στις εξοχές του Γέρμα υπάρχουν μέχρι σήμερα τα λεγόμενα «πηγάδια του Μήταλα». Ο Ζήσης απέθανε περί το έτος 1970 σε ηλικία 80 ετών περίπου. Ας είναι αιωνία η μνήμη του άριστου Γερμανιώτη Ζήση Πανέ – Μήταλα και της μοικοκυράς γυναίκας του Ολυμπίας.