Λαϊκές παροιμίες και παροιμιώδεις λέξεις και φράσεις απ’ τον Γέρμα Καστοριάς. Καταγραφή του αείμνηστου Γυμνασιάρχη και συγγραφέα Χρίστου Γεωργίου (1889 - 1972). 2η δημοσίευση

Ο αείμνηστος Χρίστος Γεωργίου (1896 - 1972).

   Παρακάτω παρουσιάζονται 10 παροιμίες και παροιμιώδεις φράσεις που είναι καταγραμμένες μαζί (και) με αρκετές άλλες στο σπουδαίο βιβλίο του αείμνηστου Γερμανιώτη Φιλόλογου Χρίστου Γεωργίου, που φέρει τον τίτλο «Το γλωσσικό ιδίωμα Γέρμα Καστοριάς, έκδ. Ε.Μ.Σ, Θεσσαλονίκη 1962». Ο δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου τις εντόπισε, τις αντέγραψε και τις παρουσιάζει εδώ. Προσεχώς θα παρουσιάσει και τις υπόλοιπες (σ.σ. έως τώρα έχουν δημοσιευτεί στο παρόν Ιστολόγιο 20).

 1)      «Φακή έφαϊς, φακή ομουλουγάς». ( Παροιμία που λέγεται για έναν, ο οποίος επιμένει και εξαίρει πράγματα κατώτερα, γιατί δεν γνωρίζει ανώτερα) (σελ. 170).

2)      «Φκιασιδώθκι(ν) κι ίγκιν σαν πουντίκ’ αλιβρουμένου» (= αλείφτηκε με ψιμύθιο και καλλυντικά κι έγινε σαν ποντίκι αλευρωμένο) (σελ. 276).

3)      «Όποια μάτχια φλιούντι, ικείνα κι αγαπχιούντι» (= όποια μάτια φιλιούνται εκείνα κι αγαπιούνται, που δηλοί, πως ένας συνηθίζει με τον καιρό ν’ αγαπά μια γυναίκα, που πρώτα δεν την ήθελε για σύζυγο, γιατί ίσως αγαπούσε άλλη). (σελ. 278).

4)      «Σαν πιθάν η θκή μ η μάννα, φούρνους να μη καπνίς» (= σαν πεθάνει η δική μου η μάννα, φούρνος να μη καπνίσει, δηλαδή, γαία μειχθήτω πυρί. Πρβλ. του Λουδοβίκου της Γαλλίας «après nous le deluge. λατ furnus). (σελ. 281).

Ο Γυμνασιάρχης Χρίστος Γεωργίου (στο μέσον της α΄ σειράς)
μαζί με καθηγητές και μαθητές του Γυμνασίου Καστοριάς.
(τέλη δεκαετίας 1940).

5)      «Πέθανι(ν) του πιδί μ, μι κόπκαν τα φτιρά!» (= πέθανε το παιδί μου, μου κόπηκαν τα φτερά μου!, έχασα τις ελπίδες μου) (σελ. 285).

6)      «Να κλας κι να μη φυράν» (= να κλάσει και να μη φυράνει. Παροιμία που λέγεται για έναν, ο οποίος θέλει μόνον να ωφελείται, τα θέλει όλα δικά του, ο οποίος π.χ. θέλει να διασκεδάσει χωρίς να ξοδέψει χρήματα, θέλει να ωφελείται χωρίς και να ξοδεύει και τίποτε) (σελ. 286).

7)      «Η τιμπιλιά δεν βγαν γιρόν κόσμου» (= με την οκνηρία δεν μπορεί κανένας να προοδεύσει) (σελ. 248).

8)      «Άμα δεν τζιαλτστέψεις, δεν τα βγαντς πέρα» (= αν δεν εργασθείς εντατικά, δεν μπορείς να εξοικονομήσεις τα προς το ζην). (Τσιαλτστεύω: δουλεύω εντατικά, δείχνω επιμέλεια στη δουλειά μου. Λέξη τουρκικής προέλευσης) (σελ. 260).

9)      «Έθαφταν του Δισπότ κι ου κόσμους αναβαλλίζνταν» (= έθαβαν τον Δεσπότη και το πλήθος των ανθρώπων εκινείτο εδώ κι εκεί. Λέγεται, όταν πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν – έρχονται, στριφογυρίζουν) (σελ. 14).

10)   «(Ε)γέρασα, παππούλιασα, κουρίτσι δεν καπούλιασα» (σελ. 82).

Ο Γέρμας, το αγαπημένο χωριό του Χρίστου Γεωργίου.